Bệnh Vàng Lá Trên Lúa: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Phòng Trị

Tổng hợp bệnh vàng lá trên lúa, nguyên nhân và cách xử lý : từ sinh lý, phèn, tuyến trùng đến nấm, vi khuẩn. Giải pháp kỹ thuật dễ áp dụng cho nông dân.

Bài viết cung cấp thông tin toàn diện về bệnh vàng lá trên lúa: nguyên nhân, triệu chứng, cách phân biệt các loại vàng lá phổ biến như vàng lá sinh lý, do tuyến trùng, do thiếu dinh dưỡng hoặc do nấm, vi khuẩn. Kèm theo là giải pháp kỹ thuật canh tác và thuốc sinh học giúp bà con phòng trị hiệu quả.

Bệnh vàng lá trên lúa có nguy hiểm không?

Trong thực tế canh tác lúa hiện nay, bệnh vàng lá trên lúa đang trở thành nỗi lo thường trực của rất nhiều bà con nông dân, đặc biệt là ở những vùng canh tác lúa quanh năm như Đồng bằng sông Cửu Long và Bắc Trung Bộ. Khi ruộng lúa đang phát triển bình thường, bỗng xuất hiện hiện tượng lá chuyển vàng, cây chậm lớn, đẻ nhánh kém… bà con liền thắc mắc: lúa bị vàng lá có nguy hiểm không?

Hình ảnh thực tế bệnh vàng lá chín sớm trên cây lúa, xuất hiện vệt vàng cam dọc theo gân lá, gây cháy đầu lá và giảm năng suất.

nguồn: symbio

Câu trả lời là có – nếu bà con không nhận diện đúng nguyên nhân gây bệnh vàng lá trên lúa, thì khả năng xử lý sai thuốc, chọn sai biện pháp là rất cao. Nhiều trường hợp cây lúa bị vàng lá ngay từ giai đoạn mạ hoặc đẻ nhánh, nếu không kịp thời can thiệp thì đến khi làm đòng sẽ không đủ dinh dưỡng nuôi bông, dẫn đến hiện tượng lép hạt, ngắn gié, và có thể làm giảm năng suất từ 20% đến 30% so với vụ bình thường.

Thực tế qua nhiều năm đồng hành cùng bà con canh tác, kỹ sư Thiên Bình đã ghi nhận nhiều trường hợp vàng lá sinh lý trên lúa do ngộ độc hữu cơ, phèn hoặc thiếu dinh dưỡng dễ bị nhầm lẫn với bệnh do nấm hoặc tuyến trùng gây ra. Trong khi đó, mỗi nguyên nhân lại cần xử lý hoàn toàn khác nhau – nếu phun sai thuốc hoặc bón sai phân không chỉ không hết bệnh mà còn khiến rễ yếu thêm, cây dễ đổ ngã hoặc hư toàn bộ đám ruộng.

Bệnh vàng lá trên lúa không chỉ là hiện tượng “nhẹ” như nhiều bà con vẫn nghĩ. Nó là dấu hiệu cảnh báo cây đang mất cân bằng sinh lý hoặc bị tấn công bởi tác nhân gây hại. Quan trọng hơn, vàng lá xảy ra vào giai đoạn trổ bông hoặc đòng non còn gây ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ phấn và chất lượng hạt – tức ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập mùa vụ.

Chính vì vậy, việc nhận biết sớm, phân biệt đúng loại vàng lá và có biện pháp xử lý kịp thời là điều kiện tiên quyết giúp bà con bảo vệ mùa màng. Trong các phần tiếp theo, bài viết sẽ hướng dẫn chi tiết cách xác định từng loại bệnh vàng lá trên lúa, các triệu chứng đi kèm và phương án xử lý phù hợp – bao gồm cả kỹ thuật canh tác, thuốc sinh học và cách điều chỉnh phân bón hiệu quả.

Nguyên nhân gây bệnh vàng lá trên lúa

Để xử lý hiệu quả bệnh vàng lá trên lúa, điều quan trọng đầu tiên là bà con phải hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh. Không giống như các bệnh rõ ràng do sâu hoặc nấm, hiện tượng vàng lá trên cây lúa thường xuất phát từ nhiều yếu tố phức hợp – từ đất đai, thời tiết, đến kỹ thuật canh tác. Việc xác định sai nguyên nhân dễ dẫn đến dùng sai thuốc, bón sai phân, khiến bệnh nặng thêm.

Ruộng lúa bị vàng lá nặng, lá úa vàng từ ngọn xuống gốc, biểu hiện rõ của bệnh vàng lá và ngộ độc hữu cơ.

nguồn: nongduoctoancau

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến hiện tượng bệnh vàng lá trên lúa, cùng với triệu chứng bệnh vàng lá đi kèm giúp bà con dễ phân biệt trong thực tế canh tác:

1. Vàng lá sinh lý do phèn – ngộ độc hữu cơ

Vàng lá sinh lý trên lúa là hiện tượng rất phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn đầu vụ – khi bà con vừa làm đất và cấy lúa xong. Lý do thường là ruộng bị ngộ độc hữu cơ do cày vùi rơm rạ chưa hoai mục hoặc phèn sắt (Fe²⁺) trong đất bị khử khi đất ngập úng lâu ngày.

Trong điều kiện thiếu oxy, vi sinh vật yếm khí trong đất sẽ tạo ra các khí độc như Hydro sulfide (H₂S), Metan (CH₄) làm thối rễ, cản trở quá trình hút dinh dưỡng. Triệu chứng bệnh vàng lá ở dạng này là: cây lúa không đẻ nhánh, lá vàng từ gốc lên, lá đứng cứng, thân lùn và rễ có màu nâu đen hoặc đỏ.

Đặc biệt ở vùng đất thấp, đất phèn nặng, bệnh dễ xảy ra sau mưa lớn hoặc sau khi bà con giữ nước liên tục quá lâu mà không rút xả định kỳ.

Lưu ý: Bệnh này không do sâu hay vi khuẩn gây ra, nên không nên dùng thuốc trừ sâu hoặc trừ bệnh mà cần điều chỉnh nước và cải tạo đất.

2. Bệnh vàng lá chín sớm do nấm

Một dạng bệnh vàng lá trên lúa khá nghiêm trọng là vàng lá chín sớm, thường xuất hiện trong giai đoạn lúa đòng – trổ. Nguyên nhân là do nấm Gonatophragmium spp. tấn công bộ lá làm giảm khả năng quang hợp và vận chuyển dinh dưỡng nuôi bông.

Triệu chứng dễ nhận biết là: lá vàng từ đầu xuống, màu vàng cam, đôi khi có sọc dọc theo gân lá, sau đó khô đầu lá hoặc toàn bộ phiến lá. Bệnh lan nhanh nếu gặp thời tiết nóng ẩm xen kẽ, ruộng rậm rạp, bón nhiều đạm.

Bệnh này nếu không xử lý sớm có thể làm giảm năng suất 20–40%, đặc biệt gây lép hạt khi lúa trổ đồng loạt.

3. Vàng lá do tuyến trùng hại rễ

Một nguyên nhân tiềm ẩn khác là do tuyến trùng hại rễ, loài sinh vật cực nhỏ sống ký sinh trong rễ cây lúa. Khi tuyến trùng phát triển, chúng gây ra những bướu rễ nhỏ làm nghẽn hệ thống hút nước và chất dinh dưỡng.

Triệu chứng bệnh vàng lá ở dạng này thường khá kín đáo: cây lúa còi cọc, chậm phát triển, lá hơi vàng nhạt, ít đẻ nhánh. Nhổ cây lên kiểm tra sẽ thấy rễ có nhiều u nhỏ màu trắng – dấu hiệu đặc trưng của tuyến trùng hại rễ.

Loại bệnh này dễ nhầm với vàng lá sinh lý nên cần kiểm tra rễ thật kỹ. Bệnh xảy ra phổ biến ở ruộng khô hạn, đất cát pha nhẹ, hoặc luân canh lúa màu thiếu kiểm soát.

4. Vàng lá do thiếu dinh dưỡng

Một dạng vàng lá sinh lý trên lúa khác là do thiếu chất dinh dưỡng, đặc biệt khi cây vào các giai đoạn cần hấp thụ cao như đẻ nhánh hoặc làm đòng:

• Thiếu đạm (N): Lá già vàng đều từ gốc lên, cây lùn, ít nhánh.
  
  

• Thiếu Kali (K): Mép lá bị cháy, lá cong vểnh, cây yếu dễ đổ ngã.
  
  

• Thiếu kẽm (Zn), sắt (Fe): Lá non có hiện tượng vàng giữa gân, gân lá vẫn xanh.
  
  

Trường hợp này không nên dùng thuốc BVTV, thay vào đó bà con cần điều chỉnh phân bón hợp lý, kết hợp bón phân vi lượng hoặc phun phân bón lá đúng thời điểm.

5. Bệnh vàng lá do vi khuẩn và virus

Một số loại vi khuẩn như Xanthomonas oryzae gây ra bệnh đốm sọc vi khuẩn, ban đầu là vàng mép lá, sau chuyển sang nâu và khô phần rìa lá. Nếu để lâu, toàn bộ lá sẽ vàng, bạc và chết khô.

Trong khi đó, virus vàng lùn (Tungro virus) thường xuất hiện trên lúa giai đoạn mạ đến làm đòng, do rầy nâu truyền bệnh. Triệu chứng là vàng xoăn lá non, cây lùn, đẻ nhánh kém, và mất năng suất toàn bộ nếu lây lan mạnh.

Hiện tượng bệnh vàng lá trên lúa có thể đến từ sinh lý (đất, nước, dinh dưỡng), sinh học (nấm, tuyến trùng, virus) hoặc canh tác (bón phân sai, gieo quá dày). Bà con cần quan sát cả triệu chứng bệnh vàng lá trên lá, thân, rễ và thời điểm xảy ra để xác định đúng nguyên nhân – từ đó đưa ra hướng xử lý hiệu quả, tiết kiệm chi phí và tránh thiệt hại năng suất.

 

Dấu hiệu bệnh vàng lá ở cây lúa và cách phân biệt

Trong canh tác lúa, việc nhận biết sớm dấu hiệu bệnh vàng lá ở cây lúa có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nhiều bà con khi thấy lá chuyển vàng thường cho rằng chỉ là thiếu phân hoặc do thời tiết, nhưng thực tế, vàng lá có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều loại bệnh nguy hiểm khác nhau. Mỗi nguyên nhân sẽ có biểu hiện và cách xử lý riêng, vì vậy phân biệt đúng sẽ giúp bà con tiết kiệm chi phí và bảo vệ năng suất lúa tối đa.

Cận cảnh lá lúa xuất hiện sọc vàng nhẹ và mảng xanh xen kẽ – dấu hiệu ban đầu của bệnh vàng lá trên lúa do nấm gây ra.

nguồn: symbio

Để bà con dễ theo dõi, dưới đây là bốn nhóm bệnh vàng lá trên lúa phổ biến nhất cùng hướng dẫn cụ thể cách nhận biết và xử lý hiệu quả.

1. Vàng lá sinh lý trên lúa

Từ khóa phụ: vàng lá sinh lý trên lúa, cách xử lý lá lúa bị vàng, cách bón phân hạn chế vàng lá

Vàng lá sinh lý là hiện tượng thường gặp nhất, đặc biệt ở đầu vụ hoặc trên những ruộng đất phèn, đất trũng hoặc ruộng cày vùi rơm rạ chưa hoai mục. Nguyên nhân chủ yếu là ngộ độc hữu cơ hoặc phèn – thiếu oxy trong đất khiến rễ bị hư, cây không hấp thu được dinh dưỡng.

Dấu hiệu nhận biết:

• Lá vàng từ gốc lên, màu vàng nhạt đồng đều, không có vết cháy hay đốm.
  
  

• Rễ đen hoặc có mùi hôi do khí độc (H₂S, CH₄).
  
  

• Cây còi cọc, đẻ nhánh kém.
  
  

Cách xử lý lá lúa bị vàng:

1. Rút nước khỏi ruộng 3–5 ngày để thoát khí độc.
   
   

2. Bón bổ sung vôi bột (20–30 kg/công) kết hợp lân nung chảy để hạ phèn, cải thiện đất.
   
   

3. Phun phân bón lá chứa Kali, Silic giúp cây hồi xanh nhanh.
   
   

4. Cách bón phân hạn chế vàng lá: tránh bón quá nhiều đạm đầu vụ, chia làm nhiều lần nhỏ và luôn kết hợp phân hữu cơ hoai mục.
   
   

Bà con ở Long An và An Giang thường chia sẻ rằng, chỉ cần làm đúng bước “rút nước – bón vôi – sục bùn”, ruộng vàng lá sinh lý có thể hồi phục chỉ sau 5–7 ngày.

2. Bệnh vàng lá chín sớm là gì?

Từ khóa phụ: bệnh vàng lá chín sớm là gì, bệnh vàng lá trên lúa, thuốc sinh học trị bệnh lúa

Bệnh vàng lá chín sớm là một dạng bệnh vàng lá trên lúa do nấm Gonatophragmium spp. gây ra, thường phát sinh mạnh ở giai đoạn lúa làm đòng – trổ bông.

Triệu chứng đặc trưng:

• Lá chuyển vàng cam từ ngọn xuống, sau đó khô đầu lá.
  
  

• Vệt vàng kéo dài dọc gân lá, đôi khi xuất hiện sọc nâu mờ.
  
  

• Cây vẫn xanh thân nhưng bộ lá bị cháy dần, làm giảm khả năng quang hợp.
  
  

Tác hại: nếu không xử lý sớm, bệnh có thể khiến giảm năng suất 20–30%, đặc biệt làm bông ngắn, lép hạt nhiều.

Kinh nghiệm từ nhiều kỹ sư nông nghiệp cho thấy: phun đúng thời điểm trước trổ 7 ngày có thể ngăn bệnh lan tới lá đòng – lá cờ, giúp giữ năng suất ổn định.

3. Vàng lá do tuyến trùng

Từ khóa phụ: tuyến trùng hại rễ, làm sao phân biệt bệnh vàng lá do tuyến trùng, lúa bị vàng lá phải làm sao

Tuyến trùng hại rễ là nguyên nhân gây vàng lá âm thầm nhưng khó phát hiện. Loài ký sinh siêu nhỏ này sống trong đất, tấn công rễ non của cây lúa và tạo nên các bướu nhỏ trắng trên rễ.

Dấu hiệu phân biệt:

• Cây còi cọc, lá vàng nhạt, không cháy đầu.
  
  

• Rễ ít, phình u, có cảm giác sần sùi khi sờ.
  
  

• Xuất hiện nhiều ở ruộng khô hạn hoặc đất cát pha.
  
  

Lúa bị vàng lá phải làm sao nếu nguyên nhân là tuyến trùng?

1. Ngâm ủ hạt giống bằng nước nóng 54–55°C trong 10–15 phút để diệt trứng tuyến trùng.
   
   

2. Cày ải, phơi đất sau mỗi vụ để cắt nguồn bệnh.
   
   
   

3. Không trồng liên tục lúa trên một chân ruộng – nên luân canh với cây màu.
   
   

4. Vàng lá do thiếu dinh dưỡng

Từ khóa phụ: vàng lá do thiếu dinh dưỡng, cây lúa vàng lá không phát triển, cách bón phân hạn chế vàng lá

Đây là nguyên nhân phi sinh học rất phổ biến. Khi cây không được cung cấp đủ dưỡng chất, quá trình quang hợp và trao đổi chất bị rối loạn, dẫn đến vàng lá từng phần hoặc toàn cây.

Biểu hiện cụ thể:

• Thiếu đạm: Lá già vàng đều từ gốc lên, cây thấp, ít nhánh.
  
  

• Thiếu Kali: Mép lá cháy, lá giòn, thân yếu.
  
  

• Thiếu vi lượng (Zn, Fe): Lá non vàng giữa gân, cây chậm phát triển.
  
  

Cây lúa vàng lá không phát triển nếu tình trạng kéo dài, dễ đổ ngã khi gặp gió mạnh hoặc mưa lớn.

Cách xử lý và phòng ngừa:

• Bón phân cân đối, chia đều theo giai đoạn sinh trưởng (lót – đẻ nhánh – làm đòng).
  
  

• Phun phân bón lá vi lượng bổ sung sắt, kẽm định kỳ 10–15 ngày/lần.
  
  

• Hạn chế bón đạm urea đơn lẻ, thay bằng NPK tổng hợp có trung – vi lượng.
  
  

Việc nắm rõ dấu hiệu bệnh vàng lá ở cây lúa sẽ giúp bà con phân biệt nhanh giữa các dạng vàng lá sinh lý, nấm, tuyến trùng hay thiếu dinh dưỡng. Nhờ đó, áp dụng đúng biện pháp xử lý, tránh lãng phí thuốc và giảm thiểu thiệt hại năng suất lên đến hàng chục phần trăm.

Cách xử lý lá lúa bị vàng hiệu quả

Hiện tượng lá lúa bị vàng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như phèn, ngộ độc hữu cơ, nấm bệnh, tuyến trùng hay thiếu dinh dưỡng. Vì vậy, trước khi xử lý, bà con cần xác định rõ nguyên nhân để chọn đúng phương pháp. Dưới đây là hướng dẫn cách xử lý lá lúa bị vàng hiệu quả giúp cây hồi phục nhanh, rễ phát triển khỏe và lá xanh trở lại chỉ sau vài ngày.

Kỹ sư BVTV Thiên Bình đang khảo sát đồng ruộng, hướng dẫn bà con cách nhận biết và xử lý bệnh vàng lá trên lúa.

1. Đánh giá tình trạng ruộng và xác định nguyên nhân

Khi thấy lúa vàng lá, bà con không nên vội phun thuốc ngay. Bước đầu tiên là quan sát kỹ dấu hiệu bệnh trên lá, thân và rễ để xác định nguyên nhân:

• Nếu vàng đều từ gốc lên, rễ đen và có mùi hôi → vàng lá sinh lý do ngộ độc hữu cơ hoặc phèn.
  
  

• Nếu vàng loang lổ, đầu lá khô, có vệt dọc gân lá → có thể là bệnh vàng lá chín sớm.
  
  

• Nếu lá vàng nhạt, cây còi, rễ có bướu → tuyến trùng hại rễ.
  
  

• Nếu vàng từ lá già hoặc mép lá khô cháy → thiếu dinh dưỡng.
  
  

Xác định đúng nguyên nhân giúp bà con tiết kiệm 30–40% chi phí so với phun thuốc bừa, đồng thời tránh làm tổn thương thêm cho cây.

2. Biện pháp cải tạo đất và thoát nước

Đối với vàng lá sinh lý, giải pháp tốt nhất không phải là thuốc mà là cải tạo đất.

• Rút nước ra khỏi ruộng từ 3–5 ngày để khí độc trong đất (H₂S, CH₄) thoát lên.
  
  

• Bón vôi nông nghiệp (20–30 kg/công) để khử phèn, nâng pH và kích thích rễ mọc mới.
  
  

• Phun phân bón lá có chứa Kali, Silic, Canxi giúp cây phục hồi màu xanh và tăng sức chống chịu.
  
  

• Sau khi cây hồi xanh, mới bón lại lượng đạm nhẹ (khoảng 1/2 so với bình thường).
  
  

Kỹ sư nông nghiệp tại Đồng Tháp chia sẻ rằng, chỉ cần thực hiện đúng quy trình này, 90% ruộng vàng lá sinh lý có thể phục hồi trong vòng một tuần mà không cần dùng bất kỳ loại thuốc nào.

3. Sử dụng thuốc sinh học trị bệnh lúa đúng cách

Nếu nguyên nhân là bệnh nấm hoặc tuyến trùng, bà con nên ưu tiên thuốc sinh học trị bệnh lúa thay vì thuốc hóa học để vừa an toàn vừa bảo vệ đất lâu dài.

Một số loại thuốc sinh học khuyến nghị:

• Chống nấm – bệnh vàng lá chín sớm:
  
  

• Sản phẩm chứa Bacillus subtilis, Trichoderma harzianum, hoặc Nano đồng (Cu) giúp ức chế nấm hại lá.
  
  

• Phun 2–3 lần, cách nhau 5–7 ngày để dứt điểm mầm bệnh.
  
  

• Trị tuyến trùng hại rễ:
  
  

• Dùng chế phẩm có Paecilomyces lilacinus hoặc Purpureocillium sp. hòa nước tưới vào gốc.
  
  

• Có thể kết hợp nấm đối kháng Trichoderma để tái tạo vi sinh có lợi trong đất.
  
  

Khi phun, bà con nên thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh nắng gắt làm giảm hiệu quả thuốc.

4. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến lá lúa bị vàng là mất cân đối dinh dưỡng. Khi thấy hiện tượng này, bà con cần:

• Ngưng ngay việc bón đạm (ure) – vì đạm dư làm lá mỏng, dễ nhiễm bệnh.
  
  

• Bổ sung phân Kali (K₂O) để cứng cây, xanh lá, chống đổ ngã.
  
  

• Phun vi lượng Zn, Fe, Mn giúp tái tạo diệp lục, hồi phục màu lá nhanh.
  
  

• Sau khi lá chuyển xanh, có thể bón phân NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15 ở liều nhẹ để ổn định cây.
  
  

Một số kỹ sư khuyến cáo nên kết hợp phun phân bón lá sinh học chứa Amino Acid và Humic – vừa giúp rễ khỏe vừa phục hồi nhanh sau khi bị vàng lá.

5. Áp dụng kỹ thuật phòng bệnh lúa song song

Sau khi xử lý xong, bà con cần duy trì kỹ thuật phòng bệnh lúa để tránh tái phát:

• Luân canh cây trồng: xen vụ lúa – màu giúp cắt mầm bệnh trong đất.
  
  

• Xử lý giống trước khi gieo: ngâm nước muối hoặc nước nóng để diệt nấm, tuyến trùng.
  
  

• Làm đất kỹ, phơi ải 10–15 ngày trước khi gieo sạ.
  
  

• Giữ nước hợp lý: tránh để ruộng ngập sâu kéo dài hoặc khô nứt lâu ngày.
  
  

• Bón phân cân đối: theo khuyến cáo 3 giai đoạn – lót, đẻ nhánh và làm đòng, tuyệt đối không bón thừa đạm.
  
  

6. Lúa bị vàng lá phải làm sao để hiệu quả nhất?

Nếu bà con còn băn khoăn lúa bị vàng lá phải làm sao, thì công thức chung là:

“Xác định đúng nguyên nhân – xử lý sớm – phục hồi bằng sinh học.”

Bệnh vàng lá trên lúa không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu chủ quan thì năng suất sẽ sụt giảm nghiêm trọng. Kết hợp giữa thuốc sinh học trị bệnh lúa và kỹ thuật phòng bệnh lúa sẽ giúp bà con không chỉ cứu cây trong vụ này mà còn cải thiện độ phì và sức khỏe đất lâu dài cho các vụ sau.

GIẢI PHÁP CỦA THIÊN BÌNH

Khi phát hiện lá xuất hiện đốm vàng đầu tiên, bà con nên xử lý sớm bằng AMTIVO 75WG kết hợp FOSKASA D-M – bộ đôi được các kỹ sư Thiên Bình khuyến nghị đặc trị nhóm bệnh nấm trên lúa.

🔹 CÔNG DỤNG:

• Đặc trị bệnh vàng lá chín sớm, đạo ôn, lem lép hạt, khô vằn.
  
  

• Bảo vệ toàn diện bộ lá lúa, giúp cây quang hợp tốt, chắc hạt – sáng gạo.
  
  

• Hiệu lực kéo dài, dưỡng cây khỏe, lá xanh bền đến cuối vụ.
  
  

🔹 LIỀU LƯỢNG & CÁCH DÙNG:

 1 gói FOSKASA D-M cho 5 công (5000m2)

Thuốc trừ bệnh FOSKASA D-M

• 2 gói AMTIVO 75WG 70g phun máy bay cho 1ha ruộng.
  
  

Thuốc trừ bệnh AMTIVO 75WG

• Lần 1: Khi lúa chuẩn bị làm đòng.
  
  

• Lần 2: Khi trổ đều 5–7 ngày để bảo vệ hạt chắc, gạo sáng.

LỜI KHUYÊN TỪ KỸ SƯ THIÊN BÌNH:

• Bón phân NPK cân đối, tăng Kali ở giai đoạn làm đòng.
  
  

• Giữ ruộng thoáng, rút nước định kỳ để giảm ẩm.
  
  

• Không lạm dụng đạm – cây tốt lá nhưng yếu sức đề kháng.
  
  

• Khi phát hiện vàng lá bất thường, phân biệt sớm giữa vàng sinh lý và vàng bệnh lý để xử lý đúng cách.

Kết luận – Lúa bị vàng lá phải làm sao?

Trong suốt quá trình canh tác, không ít bà con từng lo lắng và tự hỏi: “Lúa bị vàng lá phải làm sao?” Thực tế, bệnh vàng lá trên lúa không chỉ có một nguyên nhân duy nhất, mà là kết quả tổng hợp từ nhiều yếu tố như phèn – ngộ độc hữu cơ, nấm bệnh, tuyến trùng hay thiếu dinh dưỡng. Vì vậy, biện pháp xử lý hiệu quả nhất luôn bắt đầu từ việc quan sát kỹ – chẩn đoán đúng – can thiệp sớm.

Nếu lá vàng đều, rễ đen, cây còi → khả năng cao là vàng lá sinh lý → thoát nước, bón vôi, cải tạo đất.
Nếu lá vàng từ đầu, khô mép hoặc xuất hiện vệt sọc → bệnh vàng lá chín sớm hoặc nấm hại lá → phun sớm AMTIVO 75WG và Foskasa DM của Thiên Bình.
Nếu lá vàng nhạt, rễ có bướu nhỏ → tuyến trùng hại rễ → xử lý bằng thuốc sinh học có Paecilomyces.
Nếu lá vàng từng phần, cây yếu → thiếu dinh dưỡng → điều chỉnh phân NPK và bổ sung vi lượng Zn, Fe.

🌱 Nguyên tắc 3 đúng để xử lý bệnh vàng lá trên lúa hiệu quả

1. Đúng nguyên nhân: Quan sát kỹ để xác định vàng sinh lý hay vàng bệnh lý.
   
   

2. Đúng thời điểm: Xử lý sớm ngay khi phát hiện 5–10% ruộng có dấu hiệu.
   
   

3. Đúng phương pháp: Kết hợp giữa thuốc sinh học trị bệnh lúa và kỹ thuật phòng bệnh lúa để vừa diệt bệnh, vừa dưỡng cây.
   
   

Bà con nên nhớ rằng, cây lúa có thể hồi phục nhanh nếu được phun thuốc kịp thời, bón phân hợp lý và giữ đất thông thoáng. Nhiều nông hộ ở miền Tây cho biết, chỉ cần tuân thủ quy trình phòng – trị sớm, ruộng bị vàng lá có thể phục hồi đến 95% khả năng quang hợp và vẫn đạt năng suất tốt.