Bọ hà hại khoai lang và thuốc trị bọ hà hại khoai lang hiệu quả hiện nay

Bọ hà hay còn gọi là “ Sùng” khoai lang là nỗi lo của bà con nông dân xưa nay. Cùng BVTV Thiên Bình tìm hiểu về bọ hà hại khoai lang thế nào qua bài viết sau đây:

Tên Khoa học: Cylas spp ( Fabricus) (Bộ cánh cứng ( Coleoptera), Họ Curculionidae).

Bọ hà là côn trùng gây hại khoai lang quan trọng nhất trên toàn thế giới. Bọ hà gây hại khoai ngoài đồng, tồn trử và là đối tượng kiểm dịch.

Đặc tính sinh học:

– Vòng đời:

Vòng đời khoảng 1 – 2 tháng (thời tiết nóng chỉ khoảng 35 – 40 ngày). Ở Hoa kỳ, một năm có khoảng 5 – 8 lứa. Khi điều kiện thời tiết bất lợi, thành trùng ngưng hoạt động, tìm nơi trú ẩn. Bọ hà có thể gây hại quanh năm nếu có nguồn thức ăn và ký chủ thích hợp.

– Trứng:

Trứng được đẻ trong những lổ hổng trên củ hay dây do con cái dùng miệng cạp vào. Trứng đẻ từng quả một, được trét kín bằng phân do con cái thải ra nên khó thấy, thông thường trứng được trên dây, gần nơi tiếp giáp giữa dây và củ, đôi khi con cái bò xuống đất qua những kẻ nứt, tìm đến củ để đẻ trứng. Trứng hình bầu dục, có màu trắng kem, dài 0,7 mm, rộng 0,5 mm. Giai đoạn trứng kéo dài khoảng 5 – 6 ngày ở mùa Hè, 11 – 12 ngày nếu thời tiết lạnh hơn. Mỗi ngày con cái đẻ 2 – 4 trứng, hay trong suốt vòng đời ( 30 ngày) , bọ hà đẻ khoảng 75 – 90 trứng.

– Ấu trùng ( Sùng):

Sau khi nở, sùng đục, chui vào dây hay củ. Những con nở trên dây có xu hướng chui xuống đất tìm đến củ đẻ đục vào. Sùng không chân, màu trắng, 3 tuổi. Giai đoạn sùng kéo dài khoảng 10 ngày ( 30 độ C). Trong củ, sùng đục đường hầm ngoằn nghèo và thải phân trong đó.

– Nhộng:

Ấu trùng hóa nhộng trong củ hay thân. Nhộng giống thành trùng, dài khoảng 6,5 mm. Giai đoạn nhộng dài khoảng 7 – 10 ngày, nếu trời lạnh kéo dài tới 28 ngày.

– Thành trùng:

Thành trùng giống kiến lửa, dài khoảng 5.5 – 8.0 mm, đầu đen, râu, ngực và chân màu cam đến đỏ nâu, phần bụng có màu xanh ánh kim. Thành trùng thường gậm mặt dưới lá, giả chết nếu bị động, bay thấp từng đoạn ngắn, hoạt động mạnh về đêm.

Cây ký chủ:

Ký chủ phụ của bọ hà là các loài cây thuộc họ bìm bìm ( Convolvulaceae).

Thiên địch:

Ong ký sinh ( wasps) như Bracon mellitor, B.Punctatus…, Kiến lửa, Nấm ký sinh Beaveria bassiana, Vi khuẩn Bacillus thuringiensis.

Thành trùng bị Beauveria bassianae ký sinh.

Ấu trùng bị ký sinh bởi Bacillus thuringiensis.

Gây hại:

Bọ hà là dịch hại quan trọng nhất cho khoai lang, thất thoát năng suất có thể biến động từ 5 – 97%. Có mối quan hệ rõ ràng giữa mật số bọ hà, dây khoai bị hại với thiệt hại trên củ. Triệu chứng do ấu trùng bọ hà gây hại trên dây là dây bị đục có đen, dị dạng, phình to hay nứt, thậm chí chết dây, nếu trên củ, ấu trùng đục đường hầm khiến củ thủng lổ chổ, màu đen, ngoài thiệt hại trực tiếp, vết thương do ấu trùng trên củ còn tạo cửa ngỏ cho các nấm ký sinh gây hại. Củ bị hại, dù ở mật số thấp, cũng kích thích củ tiết ra hóa chất làm củ có vị đắng, thối…Ngoài ấu trùng, thành trùng bọ hà cũng có thể gây hại trên củ, tạo những lổ hổng nhỏ kích thước to bằng đầu của thành trùng. So với ấu trùng , giai đoạn thành trùng ít gây hại trên củ và dây hơn.